Ο γρίφος των αυθαίρετων οικισμών

Να βρει λύση στο χάος του πολεοδομικού – χωροταξικού σχεδιασμού για περίπου700.000 σπίτια σε όλη την Ελλάδα θα επιχειρήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Να ξεκαθαρίσει τον χαρακτήρα των οικισμών – σχετικά με τι είναι δάσος και τι όχι – προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα με το ιδιοκτησιακό καθεστώς και στη συνέχεια να προχωρήσει – σε βάθος 10ετίας – στο ξεκαθάρισμα για το ποιοι είναι νόμιμοι και ποιοι όχι επιχειρεί το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Η εκτίμηση που υπάρχει αυτή τη στιγμή στο ΥΠΕΝ είναι ότι σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν περίπου 700.000 σπίτια σε αυθαίρετους οικισμούς – κυρίως όμως στην Αττική, τη Χαλκιδική, την Εύβοια και την Κρήτη. Στην Αττική έχουν καταγραφεί έως σήμερα περίπου 150 αυθαίρετοι οικισμοί στους οποίους υπάρχουν περίπου 10.000 σπίτια. Μάλιστα, μόνο στη Δυτική και Βορειοδυτική Αττική, κατά μήκος της ακτίνας Μέγαρα – Βίλια – Οινόη, υπάρχουν περί τους 50 οικισμούς με 1.500 αυθαίρετα.

Καταγραφή και έλεγχος

Το πρώτο βήμα για την επίλυση αυτού του προβλήματος είναι, όπως λένε πηγές του υπουργείου, οι δήμοι στην έκταση των οποίων βρίσκονται τέτοιου είδους οικισμοί να βάλουν περιγράμματα. Αυτό όμως δεν θα γίνει αυθαίρετα. Για τον λόγο αυτόν μέσα στο επόμενο διάστημα θα βγει υπουργική απόφαση – η οποία σήμερα βρίσκεται σε φάση διαμόρφωσης – που θα καθορίζει τον αριθμό των σπιτιών ανά οικισμό (οικιστικές πυκνώσεις) και θα δίνει σαφείς οδηγίες και κατευθύνσεις στους δήμους για το πώς θα πρέπει να κινηθούν για όλους τους οικισμούς που δεν έχουν καμία πολεοδομική νομιμότητα. Για παράδειγμα, θα καθορίζονται ο αριθμός των σπιτιών (θα είναι τουλάχιστον 40 σπίτια), η απόσταση μεταξύ τους αλλά και οι υποδομές που θα πρέπει να υπάρχουν κ.ά.

Μόλις ολοκληρωθεί η καταγραφή, όλα τα στοιχεία θα σταλούν για έλεγχο στο υπουργείο Περιβάλλοντος και θα ακολουθήσει η κατηγοριοποίηση των οικισμών. Κι αυτό διότι κάποιοι οικισμοί έχουν δοθεί με παραχωρητήρια του υπουργείου Γεωργίας και της Πρόνοιας, σε μερικούς υπάρχουν αγορασμένοι τίτλοι, σε άλλους δεν υπάρχουν και σε κάποιους άλλους υπάρχουν αυθαίρετα μέσα στο δάσος.

Στη συνέχεια, η λύση θα δοθεί, σύμφωνα πληροφορίες, με Προεδρικό Διάταγμα. Εκεί όπου υπάρχει μεγάλη οικιστική πυκνότητα νόμιμων οικημάτων θα δοθεί λύση μέσω του περιβαλλοντικού ισοζυγίου και όπου υπάρχει μικρή πυκνότητα θα γίνουν κατεδαφίσεις. Το πρόβλημα με τους αυθαίρετους οικισμούς αναδείχθηκε – κυρίως – με την προσπάθεια που γίνεται για την κύρωση των δασικών χαρτών και επικεντρώνεται στο σημείο όπου το δάσος συναντά τον οικιστικό ιστό. Εδώ φάνηκε η έλλειψη πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού. Σημειώνεται ότι σήμερα σε όλη την Ελλάδα – όπου το 25,5% της έκτασης αποτελείται από δάσος – η κύρωση των δασικών χαρτών, δηλαδή το στάδιο κατά το οποίο οι χάρτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν, δεν ξεπερνά το 1%. Και χωρίς δασικούς χάρτες δεν μπορεί να υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για τους οικισμούς.

Με χρώματα στον χάρτη

Από το υπουργείο Περιβάλλοντος φιλοδοξούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα των αυθαίρετων οικισμών χρωματίζοντάς τους με τρία διαφορετικά χρώματα και κινούμενοι με τρεις ταχύτητες.

Ο σχεδιασμός προβλέπει:

Οι εντός σχεδίου οικισμοί για τους οποίους υπάρχουν έγκυρα – και σε ισχύ – σχέδια πόλης (ή οικισμού) θα βάφονται πάνω στον χάρτη με πορτοκαλί χρώμα. Εδώ όμως υπάρχει ένα ζήτημα και αφορά τους προ 1923 οικισμούς. Όπως εξηγούν από το ΥΠΕΝ, για ορισμένους από αυτούς έχουν ακολουθηθεί οι προβλεπόμενες διαδικασίες οριοθέτησης (με βάση τα Προεδρικά Διατάγματα του ’81 και του ’83) και έχει ελεγχθεί ο δασικός τους χαρακτήρας με συνέπεια να εξαιρούνται από τη δασική νομοθεσία. Γι’ αυτήν την περίπτωση δεν θα υπάρξει ανάρτηση δασικού χάρτη.

Ομως σε αυτή την κατηγορία υπάρχουν και ορισμένοι οικισμοί που πολεοδομικά αναγνωρίζονταν και εκδίδονταν οικοδομικές άδειες. Γι’ αυτή την περίπτωση υπάρχει μια ιδιαιτερότητα: δεν έχουν οριοθετηθεί με τα προαναφερόμενα Προεδρικά Διατάγματα με αποτέλεσμα να μην έχει ελεγχθεί ο δασικός τους χαρακτήρας.

Πρόκειται για οικισμούς που έχουν σχέδιο με αποφάσεις νομάρχη, οι οποίες εκ των υστερών κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το Συμβούλιο της Επικρατειας. Τέτοια είναι η περίπτωση του Αγ. Στέφανου.

Δασαρχεία Vs Πολεοδομίας

Κάποιοι από αυτούς τους οικισμούς, λένε πηγές του υπουργείου, δεν έχουν καθόλου όρια και η διαπίστωση αν είναι εντός ή εκτός σχεδίου γινόταν με αυτοψία δυο υπάλληλων της Πολεοδομίας! Και κάποιοι άλλοι δεν έχουν σχέδιο, αλλά εκτείνονται σε ακτίνα 500 μέτρων από το κέντρο τους. Αυτοί οι οικισμοί είναι εντός σχεδίου για την Πολεοδομία και εκτός από τα δασαρχεία.

Αυτή η κατηγορία θα βαφτεί με κίτρινο χρώμα. Εδώ οι χάρτες θα αναρτηθούν χωρίς τα διοικητικά όρια. Στη συνέχεια θα σταλούν για έλεγχο στις Διευθύνσεις Δασών προκειμένου να εξακριβωθεί σε ποιους υπάρχουν θύλακοι δασών και ποιοι είναι καθαροί.

Όπου υπάρχει πρόβλημα, οι αντιρρήσεις δεν θα εξεταστούν μεμονωμένα αλλά θα συσταθεί Επιτροπή από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση η οποία θα εξετάσει:

• Τις νόμιμες άδειες.
• Τα προϋφιστάμενα του ’55 κτίρια.
• Πότε επήλθε η μεταβολή του δασικού χαρακτήρα και με ποιες πράξεις της Διοίκησης.

Το πόρισμα θα αναρτηθεί στη Διαύγεια και στη συνέχεια θα δοθούν κατευθυντήριες γραμμές από το ΥΠΕΝ. Την ίδια ώρα, όμως, υπάρχουν εκατοντάδες οικισμοί οι οποίοι δημιούργησαν μετά το 1923 και οι οποίοι δεν έχουν καμία πολεοδομική νομιμότητα. Εδώ, όπως προαναφέρθηκε, σε πρώτη φάση θα φτιαχτούν τα περιγράμματα και στη συνέχεια με ΠΔ θα ξεκαθαριστούν οι ενέργειες για το ποια τμήματα θα νομιμοποιηθούν και ποια όχι. Αυτοί θα βαφτούν στους χάρτες με μοβ χρώμα.

«Να πάψει η πολυετής ομηρεία αυτών των ανθρώπων»

«Για πρώτη φορά τολμήσαμε να δούμε κατάματα το πρόβλημα των οικιστικών πυκνώσεων των αυθαίρετων οικισμών» λέει ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης. «Να αντιμετωπίσουμε το θέμα όχι πελατειακά αλλά με κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο ώστε να πάψει επιτέλους η πολυετής ομηρεία αυτών των ανθρώπων για ένα πρόβλημα που κατά κύριο λόγο δημιουργήθηκε από αμέλειες της Πολιτείας».

Πάνω από 3,4 δισ. θα φέρει η ρύθμιση για τα αυθαίρετα

Ξεπερνούν τα 3,4 δισ. ευρώ τα εκτιμώμενα έσοδα που θα εισρεύσουν στα δημόσια ταμεία απ’ τις δηλώσεις αυθαιρέτων που πρόκειται να υπαχθούν στη ρύθμιση. Μέχρι στιγμής πάνω από 1,66 δισ. ευρώ έχουν ήδη εισπραχθεί, ενώ επιπλέον 1,8 δισ. ευρώαφορούν μελλοντικές προβλέψεις υπαγωγής.

Μολονότι κανείς δεν γνωρίζει τον ακριβή αριθμό των αυθαίρετων στην Ελλάδα, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για δύο εκατομμύρια περιπτώσεις ή και ακόμα περισσότερες εφόσον συνυπολογιστούν και οι μικρότερες αυθαιρεσίες. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε χθες ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), Γ. Στασινός, μέχρι τις 7 Ιουνίου είχαν δηλωθεί συνολικά 860.122 αυθαίρετα, ενώ βάσει παλαιότερων καταγραφών του πληροφοριακού συστήματος το 75% των δηλώσεων αφορά αυθαιρεσίες σε κτίρια με οικοδομική άδεια, ενώ το 25% των δηλώσεων αφορά κτίρια χωρίς οικοδομική άδεια, δηλαδή παντελώς αυθαίρετα. Επίσης το70% των δηλώσεων εντοπίζεται σε ακίνητα εντός σχεδίου, ενώ το 30% σε ακίνητα εκτός σχεδίου.

Η προθεσμία ρύθμισης για τα αυθαίρετα μετά από αναβολή θα διαρκέσει έως τις 8 Οκτωβρίου, ενώ δεν αποκλείεται να πάρει και νέα μικρή παράταση σε περίπτωση που δεν έχει ολοκληρωθεί το νέο σχέδιο νόμου που καταρτίζεται στο υπουργείο Περιβάλλοντος για την αυθαίρετη δόμηση.

Μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός στη διάρκεια απολογιστικής συνάντησης, τόνισε την ανάγκη να προχωρήσει η Τράπεζα Γης και να δοθούν κίνητρα για επενδυτές προκειμένου να απεγκλωβιστούν οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί. Επίσης προχώρησε και σε σειρά προτάσεων για την ανάπτυξη καλώντας να γίνουν προσκλήσεις εντός του 2016 για ένταξη έργων στο νέο ΕΣΠΑ.

Ηλεκτρονική ταυτότητα

Στις προτάσεις του ζήτησε την άμεση λειτουργία της ηλεκτρονικής έκδοσης οικοδομικών αδειών και της ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου – τα οποία πληροφορίες θέλουν να προωθούνται και στο υπό κατάρτιση νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος, ενώ αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα θέσπισης κινήτρων για αγορά κατοικίας από Έλληνες μετανάστες με μηδενικό ή πολύ χαμηλό φόρο, αλλά και κινήτρων σε πολίτες εκτός Ε.Ε. Για αγορά κατοικίας όπως η χορήγηση βίζας.

Αναφερόμενος στα προβλήματα των μηχανικών, ο κ. Στασινός υπογράμμισε ότι οι διαγραφές από το ΤΕΕ βασική αιτία για τις οποίες είναι η αδυναμία καταβολής ασφαλιστικών εισφορών έφτασαν τις 4.000 μόνο το 2015. Την ίδια στιγμή, ενώ οι ετήσιες εγγραφές έφταναν τις 1.000-1.500, πλέον έχουν μειωθεί σε λιγότερες από 500.

Γράφει ο Κοσμάς Ζακυνθινό

Αυθαίρετα: Τι αλλάζει στις οικοδομικές άδειες - Πώς θα χτίζουμε χωρίς την έγκριση της πολεοδομίας

 Ριζικές αλλαγές και μεγάλες ανατροπές στον τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών ετοιμάζεται να υιοθετήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος, στην προσπάθειά του να μηδενίσει το χρόνο μεταξύ της υποβολής του φακέλου μέχρι την έγκρισή της οικοδομικής άδειας.

Το σχέδιο που επεξεργάζονται οι αρμόδιες υπηρεσίες και έχει ήδη τεθεί προς συζήτηση με τους επιστημονικούς φορείς θα περιληφθεί στο νέο νόμο για τα αυθαίρετα που ετοιμάζεται να δώσει σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο στις 15 Ιουλίου. Με βάσει τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, οι πολίτες θα υποβάλλουν ηλεκτρονικά τον φάκελο για έγκριση αδείας στις υπηρεσίες δόμησης και θα ξεκινήσουν να χτίζουν πριν ξεκινήσει ο έλεγχος του φακέλου. Όπως αναφέρει ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Τσιρώνης, «η σκέψη είναι η άδεια να βγαίνει κατευθείαν ηλεκτρονικά και αυτόματα με τον αριθμό πρωτοκόλλου να παίρνει και αριθμό αδείας ώστε να ξεκινήσει να χτίζει». Μέχρι σήμερα οι πολεοδομίες παραλάμβαναν τους φακέλους για τις άδειες και τους άφηναν επί μήνες στα συρτάρια τους είτε από αδιαφορία και υποστελέχωση είτε γιατί απαιτούσαν «μπόνους επιτάχυνσης» για να τρέξουν τις διαδικασίες. Συνήθως μάλιστα τους πρωτοκολλούσαν τρεις μέρες πριν την έγκριση του φακέλου.

Στο στάδιο των εκσκαφών, συζητείται να γίνεται έλεγχος από δύο ελεγκτές δόμησης (από ένας που ήταν μέχρι σήμερα) οι οποίοι θα επιφορτιστούν και με τον έλεγχο της οικοδομικής άδειας (θα τσεκάρουν μελέτες, διάγραμμα κάλυψης κ.α) προκειμένου σε αυτό το στάδιο να εντοπίζονται τυχόν παρεκκλίσεις της πολεοδομικής νομοθεσίας και να επιβάλλονται κυρώσεις ή να διορθώνονται λάθη όπου εντοπίζονται καλόπιστες αποκλίσεις, δρώντας ταυτόχρονα προληπτικά και στην αποφυγή νέας γενιάς αυθαιρέτων.

Σύμφωνα με την πρόταση του υπουργείου, ο μηχανικός θα μπορεί εφόσον το κρίνει απαραίτητο, είτε λόγω ερμηνείας του νόμου ή σε άλλη περίπτωση εάν πρόκειται για ένα ειδικό κτίριο, να ζητά και την έγκριση της πολεοδομίας. Προκειμένου μάλιστα το κράτος να ασκήσει τον ρόλο του ως ελεγκτικός μηχανισμός, οι πολεοδομίες θα ασκούν δειγματοληπτικό έλεγχο στις οικοδομές (τουλάχιστον σε όλα τα δημόσια κτίρια και σε ένα 30% στα ιδιωτικά), που θα είναι βασική προϋπόθεση για να συνδεθεί σε ένα κτίσμα το ρεύμα, στο χρόνο που δόθηκε η άδεια. Στο υπουργείο, επισημαίνουν ότι ο ρόλος αυτός της πολεοδομίας έχει απαξιωθεί πλήρως και ότι οι έλεγχοι είναι ανύπαρκτοι. Μηχανικοί πάντως επισημαίνουν ότι η διάταξη αυτή εγκυμονεί κινδύνους. Στο παρελθόν που υπήρχε υποχρέωση αυτοψίας από την πολεοδομία για να γίνει σύνδεση με το ρεύμα, υπήρχαν ακίνητα που έκαναν χρόνια να πάρουν ηλεκτρικό γιατί οι υπάλληλοι των πολεοδομιών δεν έκαναν την δουλειά τους.

Δημιουργείται Παρατηρητήριο Δομημένου Χώρου

Ο νέος νόμος για τα αυθαίρετα φέρνει μια εξίσου σημαντική αλλαγή για τους ιδιοκτήτες και στο πιστοποιητικό νομιμότητας. Μέχρι σήμερα, η συγκεκριμένη βεβαίωση ήταν απαραίτητη για κάθε δικαιοπραξία εν ζωή (πώληση, γονική παροχή, δωρεά) και δεν μπορούσε να εκδοθεί αν υπήρχαν αυθαιρεσίες στο ακίνητο ή αν αυτό ήταν εξ' ολοκλήρου αυθαίρετο. Πλέον με την ψήφιση του νέου νόμου, η βεντάλια των δικαιούχων ανοίγει, αφού το πιστοποιητικό θα είναι απαραίτητο για το σύνολο των συναλλαγών επί των ακινήτων, περιλαμβάνοντας μισθώσεις και κληρονομιές γεγονός που δημιουργεί ένα επιπρόσθετο κόστος για τους πολίτες.

Η ρύθμιση που σχεδιάζει το υπουργείο, δεν θα είναι μόνο ένας νόμος για τα αυθαίρετα αλλά ένας νόμος- πλαίσιο, ο οποίος θα περιλαμβάνει και ρυθμίσεις πολεοδομικού σχεδιασμού. Στο υπουργείο υποστηρίζουν ότι διαχρονικά μία από τις κυριότερες αιτίες της αυθαίρετης δόμησης είναι οι μεγάλες καθυστερήσεις στην έγκριση των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων, Πολεοδομικών Μελετών και Πράξεων εφαρμογής που διαρκούν έως και 15 χρόνια. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε θεσπίσει την αποκαλούμενη χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση, ένα νόμο που βελτίωνε τους χρόνους και τα στάδια του πολεοδομικού σχεδιασμού αλλά στην πράξη δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Ωστόσο στο ΥΠΕΝ συνεργάτες του κ. Τσιρώνη υποστηρίζουν ότι απαιτούνται βελτιωτικές ρυθμίσεις, κίνητρα και εργαλεία ώστε αυτός που ξεκινά ένα πολεοδομικό σχεδιασμό αυτός να τον τελειώνει. Μεγάλο βάρος ρίχνει το ΥΠΕΝ στην πρόληψη των αυθαιρέτων.

Για το σκοπό αυτό προβλέπεται η δημιουργία ενός νέου θεσμού, το οποίο ονομάζει ¨Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος" που θα αναλάβει την καταγραφή, την εποπτεία και τον έλεγχο όλο του δομημένου χώρου. Το Παρατηρητήριο θα υπάγεται κατά πάσα πιθανότητα στο υπουργείο Περιβάλλοντος, θα στελεχωθεί από μηχανικούς και θα λειτουργεί ανά περιφερειακή ενότητα, με σκοπό να ελέγχει τι χτίζεται και που. Θα εξοπλιστεί με κατάλληλα εργαλεία (drones,ορθοφωτοχάρτες κ.α) και θα μπορεί να κάνει συγκρίσεις σε κάθε περιοχή ανά εξάμηνο.

Οι τρεις κατηγορίες αυθαιρέτων που "καίνε" το υπουργείο

Το υπουργείο θα διατηρήσει ως κόκκινη γραμμή για την μη νομιμοποίηση αυθαιρέτων όσα χτίστηκαν μετά τις 23 Ιουλίου του 2011. Ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο εφόσον πρόκειται για μικρής κλίμακας αυθαιρεσίες να μπορούν να τακτοποιηθούν με τα ανάλογα πρόστιμα, ακόμη και παραβάσεις που χρονικά εντοπίζονται μετά το 2011. Ειδικός βάρος πέφτει από το υπουργείο σε τρεις κυρίους κατηγορίες πολεοδομικών παραβάσεων που αποτελούν και το κυριότερο σημείο προβληματισμού των υπηρεσιών.

Η πρώτη κατηγορία είναι τα αυθαίρετα που θα μπορούσαν να δηλωθούν αλλά μέχρι σήμερα δεν έχουν υπαχθεί σε κάποιο νόμο. Το υπουργείο μολονότι οι δηλώσεις ξεπερνούν πλέον το 1 εκατομμύριο, υποστηρίζει ότι ένα μικρό μόνο ποσοστό (από το σύνολο των 5,5 εκ. κατοικιών της χώρας) έχει δηλωθεί. Ξεκινώντας μάλιστα από την παραδοχή ότι το 90% των κτιρίων έχουν τουλάχιστον μίας μορφής αυθαιρεσία, αντιλαμβάνεται κανείς ότι το πεδίο τακτοποίησης είναι "λαμπρό". Το ερώτημα, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές είναι εάν οι πολίτες αυτοί δεν προσήλθαν γιατί δεν έχουν τα οικονομικά μέσα για να πληρώσουν ή γιατί πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί που θα τους εντοπίσουν. Από το υπουργείο πάντως διαμηνύουν ότι στο νέο νόμο, τα πρόστιμα θα κλιμακώνονται ανάλογα με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Θα προβλέπονται επίσης και κοινωνικά κριτήρια για ευαίσθητες κοινωνικές ομάδας π.χ. αν είναι κύρια και μοναδική κατοικία μέχρι 120 τ.μ. και θα υπάρχουν και εισοδηματικά κριτήρια.

Μια δεύτερη κατηγορία για το υπουργείο που χρήζει ειδικής αντιμετώπισης είναι τα ακίνητα με μεγάλες υπερβάσεις στη δόμηση άνω του 40% (κατηγορία 5 του άρθρου 9 του 4178/13). Για την κατηγορία αυτή, ο προηγούμενος νόμος είχε προβλέψει ότι η νομιμοποίηση θα ολοκληρωνόταν με ανταλλαγή ή εξαγορά συντελεστή δόμησης μέσω της "Τράπεζας Γης". Ωστόσο στο υπουργείο σημειώνουν ότι ουδέποτε προχώρησε αυτή η ρύθμιση, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μια μεγάλη κατηγορία αυθαιρέτων. Ένα από τα σενάρια που εξετάζονται είναι να λειτουργήσει η Τράπεζα Γης η οποία συνδέεται με τη μεταφορά συντελεστή δόμησης. Ωστόσο προϋπόθεση είναι να οριστούν οι ζώνες υποδοχής, που μέχρι σήμερα αποτελούν μια εξαγγελία χωρίς αντίκρυσμα.

Μια τρίτη κατηγορία, είναι οι αυθαίρετοι οικισμοί που στον πρόσφατο νόμο για τους δασικούς χάρτες καταγράφονται ως "οικιστικές πυκνώσεις". Πρόκειται για ένα διαχρονικό αγκάθι του υπουργείου που σε αυτή τη φάση σχεδιάζεται να γίνει για πρώτη φορά η καταγραφή τους, μέσα από την διαδικασία κύρωσης των χαρτών. Υπάρχουν σκέψεις που προς το παρόν δεν έχουν οριστικοποιηθεί, στις περιπτώσεις αυτές οι ιδιοκτήτες να καταβάλλουν ένα μικρό αντίτιμο προκειμένου να καταγραφούν, με προοπτική το ποσό που θα συγκεντρωθεί να βοηθήσει αργότερα στην περιβαλλοντική και πολεοδομική τους αντιμετώπιση. Το θέμα όμως αυτό προσκρούει στην πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και είναι αρκετά περίπλοκο και σύνθετο για να επιλυθεί μέσα από νέο νόμο για την αυθαίρετη δόμηση.

Απάντηση ΥΠΟΙΚ για τον συμψηφισμό επιστροφής φόρου και ΕΝΦΙΑ

Πολιτικές σκοπιμότητες βλέπει πίσω από τα δημοσιεύματα για τον συμψηφισμό της επιστροφής φόρου και ΕΝΦΙΑ το υπουργείο Οικονομικών. Στη σχετική ανακοίνωση επισημαίνεται ότι πρόκειται για μια πρακτική που εφαρμόζεται από το 2011, ενώ σημειώνεται ότι οι στόχοι για επιστροφές φόρου έχουν επιτευχθεί και ξεπεραστεί την περίοδο Ιανουαρίου - Μαΐου 2016.

Αναλυτικά το υπουργείο Οικονομικών αναφέρει:

«Το Υπουργείο Οικονομικών απαντώντας σε δημοσιεύματα τα οποία, ως φαίνεται, υπηρετούν περισσότερο πολιτικές σκοπιμότητες και λιγότερο την αντικειμενική πληροφόρηση του πολίτη, αναφέρει τα εξής:

1.«Συμψηφισμός επιστροφής φόρου με τον ΕΝΦΙΑ για χιλιάδες οφειλέτες»
Ο συμψηφισμός της επιστροφής φόρου με τις οφειλές του φορολογούμενου προς το Δημόσιο, βασίζεται στο Άρθρο 83 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (τέθηκε σε ισχύ την 1.7.1974 και από το 2011 εφαρμόζεται με τον τρόπο που εφαρμόζεται και σήμερα). Το παραπάνω άρθρο τροποποιήθηκε με το Άρθρο 11 του Ν.3943/2011, σύμφωνα με το οποίο η βέβαιη και εκκαθαρισμένη επιστροφή φόρου, συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη του φορολογούμενου προς το Δημόσιο. Δεν αποτελεί λοιπόν κάποια νέα νομοθετική διάταξη αλλά κάτι το οποίο γίνεται, με την παρούσα διαδικασία, για πολλά χρόνια.

Όπως απεικονίζεται στον συνημμένο πίνακα 1, για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου 2016, οι στόχοι για επιστροφές φόρων (σύμφωνα με τους αναθεωρημένους προϋπολογισμούς των ετών 2014 και 2015), όχι μόνο έχουν επιτευχθεί, αλλά και ξεπεραστεί κατά μεγάλο ποσοστό. Για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου 2014, (εποχή του περίφημου success story), ο μέσος όρος των επιστροφών κυμαινόταν σε ποσοστό 6,11%, ενώ για το ίδιο διάστημα για το 2016, ο μέσος όρος έχει φτάσει ήδη το 18,57% και αναμένεται να αυξηθεί!

Το Δημόσιο αντεπεξέρχεται στις υποχρεώσεις του απέναντι στους φορολογούμενους (στα δημοσιονομικά πλαίσια της περιόδου) και συνδυαστικά με την αναβάθμιση της διαδικασίας των επιστροφών, (που πλέον γίνεται αυτόματα και ηλεκτρονικά), υπερβαίνει τους μηνιαίους στόχους που έχουν τεθεί.

2.«Ραγδαία αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο»
Όπως απεικονίζεται στον συνημμένο πίνακα 2, για το διάστημα Ιανουάριος- Απρίλιος 2016, η συνολική αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο, είναι 2.239.435.396 ευρώ, έναντι 2.880.435.655 για το ίδιο διάστημα του 2015 και 3.983.672.440 για του 2014. Η αύξηση 830.129.558 για τον Απρίλιο του 2016, συμπεριλαμβάνει μια μεγάλη βεβαίωση οφειλών (ύψους 520 εκατομμυρίων ευρώ) που έγινε σε εταιρία του Δημοσίου και δεν σχετίζεται με φορολογική υπόθεση. Τα επίσημα στοιχεία των υπηρεσιών, αποδεικνύουν ότι η πολιτική σκοπιμότητα δύσκολα μπορεί να ανατρέψει την πραγματικότητα.

3.«Χαράτσια σε εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους»
Σύμφωνα με τα στοιχεία των υπηρεσιών του Υπουργείου, ο αριθμός των φορολογουμένων που τα εισοδήματά τους από μισθωτή εργασία, κατά το φορολογικό έτος 2014, ήταν χαμηλότερα από τα εισοδήματα από κεφάλαιο/υπεραξία κεφαλαίου (τόκοι, ενοίκια, μερίσματα) με αποτέλεσμα η τυχόν προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων να φορολογείται με την κλίμακα της επιχειρηματικής δραστηριότητας (26%+75% προκαταβολή επομένου έτους) είναι 9.702 από τις 6.001.433 συνολικά δηλώσεις, δηλαδή ποσοστό μόλις 0,16%! Παρόλα αυτά, το Υπουργείο Οικονομικών εξετάζει την αντιμετώπιση αυτού του θέματος, όπως και κάθε άλλου, με ενδεχόμενη νομοθετική ρύθμιση. Σε καμία περίπτωση όμως δεν ευσταθούν τα δημοσιεύματα για χαράτσια σε εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους.

4.«Κατάργηση φοροαπαλλαγών στους κατοίκους των μικρών νησιών (με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων)»
Οι διατάξεις στις οποίες αναφέρονται τα δημοσιεύματα, ως κατάργηση των φοροαπαλλαγών για τα συγκεκριμένα νησιά, από 1.1.2016, είναι διατάξεις που έχουν ψηφιστεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις Νέας Δημοκρατίας- ΠΑΣΟΚ και προέβλεπαν ισχύ από 1.1.2016.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για τις διατάξεις του:

Ν.4172/2013- Άρθρο 15, Παράγραφος 5, με την οποία αυξάνει το πρώτο κλιμάκιο στην κλίμακα φορολόγησης των φυσικών προσώπων.
Ν.4172/2013- Άρθρο 58, Παράγραφος 4, με την οποία αυξήθηκε ο συντελεστής φορολόγησης κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε κανένα από αυτά τα δημοσιεύματα δεν αναφέρεται το πότε νομοθετήθηκαν».

Πηγή: http://www.tanea.gr/...oroy-kai-enfia/

• 
 
• 0

Μείωση προστίμων για τα αυθαίρετα και νέα παράταση εξετάζει το ΥΠΕΝ

Ανατροπές στον τρόπο υπολογισμού των προστίμων σε διαμορφωμένους οικισμούς αυθαιρέτων εξετάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο του πολεοδομικού νομοσχεδίου που αναμένεται να υποβληθεί στη Βουλή ώς τον Σεπτέμβριο.

Με το σημερινό καθεστώς, οι ιδιοκτήτες ακινήτων σε περιοχές που βρίσκονται σε μεγάλους δήμους, όπως π.χ. το Ηράκλειο Κρήτης, καλούνται να πληρώσουν υπέρογκα πρόστιμα που φτάνουν τις 30 έως 50 χιλιάδες ευρώ για να τα νομιμοποιήσουν με βάση τον ισχύοντα νόμο 4178/2013.

Το υπουργείο εκτιμά ότι αυτός είναι ο βασικός λόγος που ώς τώρα δεν έχει καταγραφεί ο αναμενόμενος αριθμός αυθαιρέτων.

Η πρόταση, που βρίσκεται στο στάδιο της επεξεργασίας, προβλέπει ότι το πρόστιμο στις περιοχές αυθαιρέτων θα καθορίζεται με βάση το κόστος διαμόρφωσης του παράνομου οικισμού σε οργανωμένη πόλη.

Αυτό σημαίνει ότι θα εκπονείται το πολεοδομικό σχέδιο, από το οποίο θα προκύπτουν οι ανάγκες σε δρόμους, πλατείες και κοινωνικές υποδομές, ενώ το κόστος τους θα επιμερίζεται στους ιδιοκτήτες με βάση την αξία του ακινήτου τους.

Με αυτό τον τρόπο θα πληρώσουν λιγότερα και μόνον για να καλύψουν το περιβαλλοντικό ισοζύγιο που αντιστοιχεί στον παράνομο οικισμό. Εχει επίσης αποφασιστεί η απαλλαγή των ιδιοκτητών για αυθαιρεσίες μικρής κλίμακας.

Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται αλλαγές στο εσωτερικό μιας οικοδομής, π.χ. κατασκευή σκάλας ή μεταφορά παραθύρου σε άλλη θέση, που δεν επηρεάζουν τους όρους δόμησης.

Η τακτοποίηση θα γίνεται με υποβολή απλής δήλωσης από τον ιδιοκτήτη, ενώ σήμερα συνοδεύεται και από πρόστιμο τουλάχιστον 500 ευρώ. Στον αντίποδα, θα υπάρχουν υψηλά πρόστιμα σε αυτούς που έχουν παραβιάσει τους όρους δόμησης της περιοχής, όπως η κατασκευή επιπλέον ορόφου.

Ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης έχει δημόσια τοποθετηθεί ότι θα δοθεί έμφαση στην πρόληψη της παράνομης δόμησης και όχι στην εκ των υστέρων φορολόγησή της.

Εχει επίσης υποσχεθεί ότι δεν θα υπάρχει οριζόντια αντιμετώπιση των αυθαιρέτων, ενώ θα επιβαρυνθούν με ευαισθησία ιδιοκτήτες που αποδεδειγμένα αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.

Οι αλλαγές που ετοιμάζει το υπουργείο, σύμφωνα με πληροφορίες, θα συνδυαστούν με την καταγραφή όλων των οικοδομών και την υποχρέωση ηλεκτρονικής «ταυτότητας» για όλα τα περίπου 5,5 εκατ. ακίνητα, με ορίζοντα ολοκλήρωσης του μέτρου ώς το 2020.

Με αυτόν τον τρόπο θα καταγραφούν όλες οι αλλαγές που έχουν γίνει σε ένα ακίνητο μετά την έκδοση της οικοδομικής άδειας, αλλά θα «φακελωθούν» και όλες οι παρανομίες. Θα καταγραφούν επίσης οι επεμβάσεις που έχουν γίνει λόγω σεισμών, ώστε να ενημερωθούν και να προστατευτούν οι μελλοντικοί αγοραστές από πιθανό «κουκούλωμα» των ζημιών.

Για όλους αυτούς τους λόγους, μελετάται να δοθεί νέα παράταση και μετά τον Οκτώβριο, οπότε λήγει η προθεσμία δήλωσης αυθαιρέτου. Θα συνοδεύεται όμως από υψηλά πρόστιμα για όσους δεν τακτοποιήσουν τις πολεοδομικές παρανομίες του ακινήτου τους.

Πηγή: https://www.efsyn.gr...a-ta-aythaireta

• 
 
• 0

Πίεση χρόνου για δασικούς χάρτες

Η επιλογή του υπουργείου Περιβάλλοντος να ανατρέψει τον τρόπο σύνταξης και κύρωσης των δασικών χαρτών σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο (καθώς δεν υπάρχει άνεση χρόνου) και να αυξήσει τον μέχρι σήμερα αναποτελεσματικό ρόλο των δημοσίων υπηρεσιών πρόκειται τώρα να δοκιμαστεί στην πράξη. Το υπουργείο θα πρέπει μέσα σε ελάχιστο χρόνο να εκδώσει πλήθος τεχνικών αποφάσεων για να ορίσει τη νέα διαδικασία, ειδάλλως η υπόθεση θα «σέρνεται» για αρκετούς μήνες. Επιπλέον, οι δημόσιες υπηρεσίες καλούνται σε ελάχιστους μήνες να φέρουν σε πέρας ένα σύνθετο έργο, με το οποίο μόνο έμμεσα έχουν έως σήμερα ασχοληθεί.

Με τη δημοσίευση στις 27 Μαΐου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του πολυνομοσχεδίου (ν.4389/16) τίθεται σε ισχύ το νέο χρονοδιάγραμμα του έργου. Οι πρώτες προθεσμίες είναι:

• Σε ένα μήνα ο υπουργός Περιβάλλοντος πρέπει να διευκρινίσει τι ορίζει ως «οικιστική πύκνωση». Πρόκειται για τους οικισμούς αυθαιρέτων σε δάση, οι οποίοι θα αποτυπώνονται ως ξεχωριστή κατηγορία στους δασικούς χάρτες και θα εξαιρούνται της διαδικασίας ανάρτησης.

• Σε τέσσερις μήνες (δηλαδή έως τις 27 Σεπτεμβρίου) οι Διευθύνσεις Δασών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας θα πρέπει να ενημερώσουν τους ήδη έτοιμους δασικούς χάρτες (να αλλάξουν τις κατηγορίες των οικισμών που αποτυπώνονται, να προσθέσουν χορτολιβαδικές και βραχώδεις εκτάσεις κ.λπ.) και να τους αναρτήσουν για την υποβολή αντιρρήσεων από τους πολίτες. Ένα μήνα αργότερα (δηλαδή έως τις 27 Οκτωβρίου) θα πρέπει να τους έχουν κυρώσει στα κομμάτια τους που δεν έχουν αντιρρήσεις. Η πρόβλεψη αφορά περίπου το 50% των δασικών χαρτών της χώρας εδώ και 2-3 χρόνια, αλλά οι Διευθύνσεις Δασών δεν προχωρούσαν στην ανάρτησή τους με διάφορες προφάσεις. Ειδικά στην περίπτωση της Αττικής, τα πράγματα είναι ακόμα δυσκολότερα, λόγω του πλήθους των οικισμών αυθαιρέτων που θα πρέπει να οριοθετηθούν. Πάντως, ο νόμος άφησε ένα «παραθυράκι» καθυστέρησης, ειδικά για τη συμπλήρωση των χορτολιβαδικών και βραχωδών εκτάσεων, που μπορεί να γίνει έως 4 μήνες αργότερα (με νέα διαδικασία ανάρτησης κ.λπ.).

Είναι όμως αυτό εφικτό; Για παράδειγμα, ειδικά για τις «οικιστικές πυκνώσεις», ο νόμος προβλέπει μια συγκεκριμένη διαδικασία: αφού ορίσει ο υπουργός τι εστί «οικιστική πύκνωση», οι πολεοδομίες των δήμων θα πρέπει μέσα σε 6 μήνες να οριοθετήσουν στον δασικό χάρτη τις περιοχές αυτές. Επομένως, αν οι ήδη έτοιμοι χάρτες πρόκειται να συμπεριλάβουν τις «οικιστικές πυκνώσεις», τότε είναι αδύνατο να αναρτηθούν χάρτες σε 4 μήνες, όπως προβλέπει ο νόμος. Ολα αυτά δείχνουν ότι τα χρονοδιαγράμματα είναι πιθανότατα ανεφάρμοστα στην πράξη.

• Τέλος, ο νόμος προβλέπει ότι έως τις 27 Ιουνίου η Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση (ΕΚΧΑ) θα πρέπει να στείλει στον ΥΠΕΝ χρονοδιάγραμμα με την εξέλιξη του κτηματολογίου ώστε να ληφθεί υπόψη. Εντωμεταξύ, το ΥΠΕΝ πρέπει να έχει συστήσει και –κυρίως– στελεχώσει τμήμα Δασικών Χαρτών (με ό,τι δυσκολία αυτό έχει). Και μέχρι τις 27 Ιουλίου οι Διευθύνσεις Δασών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων πρέπει να ενημερώσουν το ΥΠΕΝ, αν μπορούν να αναλάβουν την κατάρτιση των δασικών χαρτών στην περιοχή τους.

Να σημειωθεί ότι η τύχη του έργου εξαρτάται από την ετοιμότητα του υπουργείου, να διευκρινίσει με αποφάσεις όλα τα σημεία της νομοθεσίας που τροποποίησε: τις τεχνικές προδιαγραφές για την κατάρτιση, συμπλήρωση, διόρθωση και τήρηση των δασικών χαρτών, τον τρόπο ανάρτησης και υποβολής αντιρρήσεων, το τέλος αντιρρήσεων, τον τρόπο ίδρυσης και στελέχωσης των «προσωρινών σημείων ανάρτησης» των δασικών χαρτών. Να εξειδικεύσει τον τρόπο συγκρότησης και λειτουργίας των Επιτροπών Αντιρρήσεων, να εκδώσει τιμολόγια προεκτιμώμενων αμοιβών για όσες περιπτώσεις οι δασικοί χάρτες ανατεθούν σε ιδιώτες, να δημιουργήσει υποδομή για την ηλεκτρονική ανάρτηση των δασικών χαρτών και βέβαια… να βρει τα χρήματα.