Πολεοδομικές παρατάσεις: ποιες νομοθετεί και ποιες αφήνει στο συρτάρι το ΥΠΕΝ

 ΠΗΓΗ : ECOPRESS.GR

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανοίγει τον κύκλο των πολεοδομικών παρατάσεων για οικοδομικές άδειες και αυθαίρετα , με διάταξη σε νέο νομοσχέδιο που προωθείται για κατάθεση, ώστε να ψηφιστεί πριν το τέλος του έτους στη Βουλή. Σύμφωνα με τη νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου κλειδώνουν 12 πολεοδομικές παρατάσεις. Μένουν ωστόσο ανοιχτές σημαντικές πολεοδομικές υποθέσεις, που λήγουν έως το τέλος του έτους και στις αρχές του νέου έτους για τις οποίες το υπουργείο κρατά κλειστά χαρτιά.

Σύμφωνα με τη νέα ρύθμιση, που προωθεί προς νομοθέτηση το ΥΠΕΝ μεταξύ άλλων «κλειδώνουν» παρατάσεις για υποβολή δικαιολογητικών στους παλαιότερους νόμους νομιμοποίησης αυθαιρέτων και νέες παρατάσεις για βεβαιώσεις και προεγκρίσεις προς έκδοση οικοδομικών αδειών στα λεγόμενα «μικρά οικόπεδα» της κατά παρέκκλιση εκτός σχεδίου δόμησης.

Οι πολεοδομικές ρυθμίσεις και παρατάσεις, που μένουν στο συρτάρι του υπουργείου Περιβάλλοντος 

Οι ανοιχτές πολεοδομικές υποθέσεις, για τις οποίες φορείς των μηχανικών, νομικών και ιδιοκτητών ακινήτων ζητούν παρατάσεις, επισημαίνοντας αφενός μεν την αδυναμία να διεκπεραιωθούν στις προθεσμίες που ισχύουν αφετέρου δε τον κίνδυνο να δημιουργηθούν μεγάλα προβλήματα στις μεταβιβάσεις, την κτηματαγορά και στις κατασκευές είναι:

♦Για την ταυτότητα κτιρίου, στις εκατοντάδες χιλιάδες υπαγωγές αυθαιρέτων σε νόμους τακτοποίησης, που εάν δεν εκδοθεί έως τις 31 Μαρτίου 2026 θεωρούνται άκυρες

♦ Για την ταυτότητα κτιρίου,  σε επτά κατηγορίες κτιρίων, -πλην κατοικίας- ,  που στεγάζουν δραστηριότητες με αυξημένες απαιτήσεις ασφάλειας και λειτουργίας, η οποία σύμφωνα με το νόμο 4495/2017 πρέπει να εκδοθεί έως τις 31 Μαρτίου 2026. Η ίδια υποχρέωση ισχύει και για τα κτίρια του δημοσίου.

Σημειώνεται ότι τους χιλιάδες ιδιοκτήτες των επτά κατηγοριών κτιρίων και τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που έχουν υπαχθεί σε τακτοποίηση, εάν δεν εκδοθεί ταυτότητα κτιρίου έως τις 31 Μαρτίου 2026 ισχύουν πρόστιμα από 200 ευρώ έως το 10% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου τους.

♦ Για τα αυθαίρετα των κατηγοριών 1 έως 4 για τα οποία  σύμφωνα με τον Ν. 4495/2017, η προθεσμία για την τακτοποίηση τους λήγει οριστικά στις 31 Μαρτίου 2026.

♦ Για τα αυθαίρετα της κατηγορίας 5 και μόνο για τις πέντε ειδικές κατηγορίες ακινήτων για τις οποίες κατ εξαίρεση έμεινε ανοιχτή η δυνατότητα τακτοποίησης μετά την κατάργηση της το 2020. Πρόκειται για τα ακίνητα, που προέρχονται από κληρονομιές, πλειστηριασμούς, leasing, Ε.Τ.Α.Δ ΑΕ, περιοχές έκτακτης ανάγκης για τα οποία εφόσον είναι αυθαίρετα κατηγορίας 5 η δυνατότητα τακτοποίησης τους λήγει στις 31/12/2025.

Οι σχεδιασμοί και  οι ανακοινώσεις για επαναφορά της κατηγορίας 5 αυθαιρέτων 

Σημειώνεται ότι η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ έχει ανακοινώσει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια ότι σχεδιάζει την επαναφορά δυνατότητας υπαγωγής σε τακτοποίηση των αυθαιρέτων κατηγορίας 5 σε τακτοποίηση, με νέους κανόνες οι οποίοι προϋποθέτουν την ολοκλήρωση του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, των μελετών Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή, ώστε να συνδυαστεί με τη λειτουργία  της Ψηφιακής Τράπεζας Γης και τη μεταφορά συντελεστή δόμησης. Τα νέα αυτά πολεοδομικά εργαλεία προβλέπεται να είναι έτοιμα από το 2026-27.

Εξάλλου σε πρόσφατες ανακοινώσεις τους στο συνέδριο της  ΚΕΔΕ ο αρμόδιος υφυπουργός ΠΕΝ μίλησε για επαναφορά των αυθαιρέτων της κατηγορίας 5 εστιάζοντας σε κτίρια των δήμων για να μπορούν να ανακαινιστούν και να αναβαθμιστούν ενεργειακά. Δείτε εδώ στο ecopress

♦ Για τις κληρονομιές για τις οποίες  ισχύει για την τακτοποίηση αυθαιρέτων κατασκευών σε ακίνητο «κρυφή» προθεσμία ενός έτους μετά την πάροδο του τετραμήνου για αποδοχή της κληρονομίας. Θέμα που  ανέδειξε  η Ευτυχία Μπάρλου γενική γραμματέας του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας στο πρόσφατο συνέδριο της ΠΟΜΙΔΑ στην Πάτρα τονίζοντας την ανάγκη να υπάρξει «δυνατότητα τακτοποίησης κληρονομούμενων ακινήτων μόνιμη»

«Στην αποδοχή κληρονομιάς δεν απαιτείται Ηλεκτρονική Ταυτότητα Ακινήτου, οπότε ο κληρονόμος δεν μπαίνει σε διαδικασία διερεύνησης τυχόν αυθαιρεσιών στο ακίνητο με τον μηχανικό του και όταν μετά από χρόνια ίσως, και αφού έχει πληρώσει όλους τους φόρους, θα πάει να το μεταβιβάσει θα ανακαλύψει ότι κληρονόμησε ακίνητο κατηγορίας 5 και τότε δυστυχώς για αυτόν ο μόνος δρόμος θα είναι η κατεδάφιση», είπε χαρακτηριστικά.

Οι πολεοδομικές παρατάσεις που κλειδώνουν στη νέα νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ

Οι πολεοδομικές παρατάσεις που προβλέπει η νομοθετική ρύθμιση που προωθεί το ΥΠΕΝ προς ψήφιση στη Βουλή είναι:

♦ Παράταση στις προθεσμίες υποβολής των απαιτούμενων δικαιολογητικών υπαγωγής για νομιμοποίηση αυθαίρετης κατασκευής ή αυθαίρετης αλλαγής χρήσης στις διατάξεις του νόμου 4495/2017 έως την 31η Δεκεμβρίου 2027 και για 36 επιπλέον μήνες από τη λήξη τους, αντίστοιχα.

♦ Παράταση για την υποβολή δικαιολογητικών στις περιπτώσεις υπαγωγής στους παλαιότερους νόμους νομιμοποίησης αυθαιρέτων όπως στον ν. 4178/2013 (για περιπτώσεις που δεν μεταφέρονται στον πιο πρόσφατο νόμο 4495/2017) αλλά και στον ακόμη παλαιότερο νόμο 4014/2011 για φακέλους που έχουν μεταφερθεί στον μεταγενέστερο νόμο 4178/2013.

♦ Παράταση για δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές. Ισχύει έως  την 30ή Ιουνίου 2026 η προθεσμία περί υποβολής αιτήματος για έκδοση έγγραφης βεβαίωσης της αρμόδιας Υπηρεσίας Δόμησης αν η αίτηση για έκδοση οικοδομικής άδειας ή προέγκρισης είχε υποβληθεί μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2024. Οι προεγκρίσεις οικοδομικών αδειών,  που έχουν εκδοθεί παρατείνονται  έως την 30ή Ιουνίου 2026, σε περίπτωση προγενέστερης λήξης τους. Σημειώνεται ότι η ρύθμιση αφορά στα λεγόμενα «μικρά οικόπεδα» της κατά παρέκκλιση εκτός σχεδίου δόμησης,  γηπέδων που είχαν κατατμηθεί προ του 1978 με εμβαδό από 750 μέτρα έως και δύο στρέμματα και πρόσωπο από 10 μέτρα έως και 25 μέτρα, ανάλογα την περίπτωση σε διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές ή κοινοτικές οδούς ή σε εγκαταλελειμμένα τμήματα αυτών ή σε σιδηροδρομικές γραμμές.

♦ Παράταση της απαλλαγής από την έκδοση «άδειας νομιμοποίησης» για αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις που εγκαθίστανται έως την 31η Οκτωβρίου 2025. «Άδεια νομιμοποίησης» είναι η οικοδομική άδεια ή η έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας που εκδίδεται, μετά την εκτέλεση εργασιών ή κατασκευών ή αλλαγών χρήσης χωρίς την έκδοση της απαιτούμενης διοικητικής πράξης, προκειμένου να νομιμοποιηθούν αυτές εφόσον είναι σύμφωνες είτε με τις ισχύουσες διατάξεις κατά τον χρόνο έκδοσης της άδειας, είτε με εκείνες που ίσχυαν, κατά τον χρόνο εκτέλεσής τους.

♦ Παρατάσεις για ένα ή και δύο έτη, για διάφορες κατηγορίες οικοδομικών αδειών όπως η ισχύς αδειών για κτίρια των οποίων έχει ολοκληρωθεί ο φέρων οργανισμός τους προκειμένου να τελειώσουν οι όψεις ή και η στέγη. Αφορά άδειες που εκδόθηκαν με τις διατάξεις του νόμου 2831/2000 (άρθρο 26) για τον εκσυγχρονισμό κτιρίων ή την επέκτασή τους με όρους δόμησης που ίσχυαν κατά το χρόνο έγκρισης της παρέκκλισης, αλλά και παλαιότερων αδειών και αναθεωρήσεων οι οποίες είχαν εκδοθεί έως και τον Μάρτιο του 2012 ή έως το 2017 βάσει παλαιότερων διαταγμάτων και νόμων κλπ.

♦ Παράταση αναστολής έως την 31η Δεκεμβρίου 2026 η υποχρέωση μετεγκατάστασης ή απομάκρυνσης πρατηρίων καυσίμων, υγραερίου, φυσικού αερίου και των συνοδών χρήσεων αυτών με νόμιμη χρήση.

♦ Στον Υμηττό προτείνεται να συνεχιστεί η απαγόρευση οικοδομικών εργασιών στην περιοχή του όρους και των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή – Ιλισσίων έως την 31η Δεκεμβρίου 2026. Η παράταση που δίδεται αφορά σε αναστολή έκδοσης προεγκρίσεων οικοδομικών αδειών, οικοδομικών αδειών, εγκρίσεων εργασιών μικρής κλίμακας και της εκτέλεσης κάθε οικοδομικής εργασίας έως τη θεσμοθέτηση του νέου Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) περί καθορισμού μέτρων προστασίας της περιοχής (σ.σ. το 2017 το ΣτΕ είχε ακυρώσει το ΠΔ του 2011 και ακόμη δεν έχει εκδοθεί το νέο).

♦ Στη Μύκονο παρατείνεται η αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών έως το τέλος του  2026 και προβλέπεται ειδικότερα ότι η έκδοση αδειών αναστέλλεται έως την έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) Δήμου Μυκόνου και σε κάθε περίπτωση,  όχι πέρα από τα τέλη του επόμενου έτους.

♦ Στη Σαντορίνη επίσης αναστέλλεται η έκδοση οικοδομικών αδειών έως την έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, και όχι πέραν της 31ης Δεκεμβρίου 2026 τόσο για νέα κτίσματα όσο και για επεκτάσεις υφιστάμενων κτιρίων και πισινών ή άλλων υδάτινων επιφανειών στην περιοχή της Καλντέρας, στις νήσους Θήρας και Θηρασιάς.

♦ Στο Δέλτα του Έβρου οι αυθαίρετες κατασκευές θα μπορούν να νομιμοποιηθούν έως την 31η Δεκεμβρίου 2026. Παράλληλα, αναστέλλεται η είσπραξη και η επιβολή κάθε κύρωσης ως και η ισχύς διοικητικών πράξεων κατεδάφισης που τυχόν έχουν εκδοθεί για τα συγκεκριμένα ακίνητα.

Το πλήρες κείμενο της νέας νομοθετικής ρύθμισης του ΥΠΕΝ για τις πολεοδομικές παρατάσεις

«Ως προς τις προτεινόμενες διατάξεις η μη παράταση των προθεσμιών σε διατάξεις πολεοδομικού και χωροταξικού χαρακτήρα που έχουν λήξει ή λήγουν σύντομα, οδηγεί σε απώλεια δικαιωμάτων για τους πολίτες που έχουν ήδη ενεργήσει σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες, χωρίς ωστόσο να έχουν προλάβει να τις ολοκληρώσουν» σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση του νέου νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ  και ακόμη ότι:

Με την προτεινόμενη ρύθμιση δίνεται παράταση προθεσμιών για σειρά διατάξεων πολεοδομικού και χωροταξικού χαρακτήρα, προκειμένου, να εξασφαλιστούν, κατά περίπτωση, η ομαλή συνέχιση εκκρεμών διαδικασιών, η προσαρμογή των αρμόδιων φορέων και των ενδιαφερομένων στις θεσμικές και τεχνικές απαιτήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας, καθώς και η αποφυγή διοικητικών ή πρακτικών δυσχερειών στην εφαρμογή.

Το πλήρες κείμενο της νέας νομοθετικής ρύθμισης  στο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ έχει ως εξής:

Παρατάσεις πολεοδομικών και χωροταξικών ρυθμίσεων

1. Η προθεσμία του πρώτου εδαφίου της παρ. 6 του άρθρου 29 του ν. 4067/2012 (Α’ 79), περί της ισχύος των οικοδομικών αδειών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της περ. (α) της παρ. 3 του άρθρου 6 του από 8.7.1993 προεδρικού διατάγματος (Δ` 795), προκειμένου να ολοκληρωθούν οι όψεις και η τυχόν στέγη του κτιρίου και να ενταχθούν στην περ. (γ) της παρ. 5 του άρθρου 42 του ν. 4495/2017 (Α’ 167), παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2026.

2. α) Η προθεσμία της περ. γ) της παρ. 2 του άρθρου 51 του ν. 4178/2013 (Α` 174), περί εκσυγχρονισμού και κτιριακής επέκτασης σε νόμιμες χρήσεις κτιρίων ή εγκαταστάσεων, οι οποίες διατηρούνται, καθώς και σε χρήσεις οι οποίες προβλέπονται από οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 2831/2000 (Α’ 140), παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2026.

β) Η προθεσμία του όγδοου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 51 του ν. 4178/2013, περί αναστολής της υποχρέωσης μετεγκατάστασης ή απομάκρυνσης πρατηρίων καυσίμων, υγραερίου, φυσικού αερίου και των συνοδών χρήσεων αυτών με νόμιμη χρήση, παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2026.

3. Οι προθεσμίες των περ. α) και β) του τρίτου εδαφίου της περ. ια) του άρθρου 99 του ν. 4495/2017, περί υποβολής δικαιολογητικών υπαγωγής αυθαίρετης κατασκευής ή αυθαίρετης αλλαγής χρήσης στις διατάξεις του ν. 4495/2017, παρατείνονται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2027 και για τριάντα έξι (36) επιπλέον μήνες από τη λήξη τους, αντίστοιχα.

4. Η προθεσμία του πρώτου εδαφίου της παρ. 4 του άρθρου 122 του ν. 4495/2017, περί αυθαίρετων κατασκευών στο Δέλτα του Έβρου, παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2026.

5. Η προθεσμία στο τέλος του εισαγωγικού εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 125ΚΑ του ν. 4495/2017, περί μη εφαρμογής της περ. ι) του άρθρου 28 του ν. 4495/2017 περί άδειας νομιμοποίησης για αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις που εγκαθίστανται μετά την 1η Μαΐου 2024, παρατείνεται από τη λήξη της έως την 31η Οκτωβρίου 2025.

6. Η προθεσμία της παρ. 11 του άρθρου 51 του ν. 4643/2019 (Α` 193), περί υποβολής δικαιολογητικών στις περιπτώσεις υπαγωγής στον ν. 4178/2013, οι οποίες δεν μεταφέρονται στον ν. 4495/2017 και τις περιπτώσεις υπαγωγής στον ν. 4014/2011 (Α` 209) που έχουν μεταφερθεί στον ν. 4178/2013, παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2027.

7. Ως προς την προθεσμία του άρθρου 52 του ν. 4710/2020 (Α’ 142), περί ισχύος των οικοδομικών αδειών, των αδειών δόμησης και των τυχόν αναθεωρήσεων αυτών:

α) η προθεσμία έκδοσης των αναφερόμενων αδειών παρατείνεται έως την 31η Ιανουαρίου 2023,

β) και η προθεσμία ισχύος τους παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2027.

8. α) Η προθεσμία στο τέλος του εισαγωγικού εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 40 του ν. 4759/2020 (Α` 245), περί υποβολής αιτήματος για έκδοση έγγραφης βεβαίωσης της αρμόδιας Υπηρεσίας Δόμησης αν η αίτηση για έκδοση οικοδομικής άδειας ή προέγκρισης είχε υποβληθεί μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2024, παρατείνεται έως την 30ή Ιουνίου 2026.

β) Η ισχύς των προεγκρίσεων που έχουν εκδοθεί δυνάμει της παρ. 1 του άρθρου 40 του ν. 4759/2020, παρατείνεται έως την 30ή Ιουνίου 2026, σε περίπτωση προγενέστερης λήξης τους.

9. Η προθεσμία της παρ. 1 του άρθρου 45 του ν. 5106/2024 (Α’ 63), περί εκπόνησης σχεδίων αστικής ανθεκτικότητας, παρατείνεται από τη λήξη της, έως την 31η Μαΐου 2026.

10. Η προθεσμία του άρθρου 72 του ν. 4843/2021 (Α` 215), περί παράτασης αναστολής οικοδομικών εργασιών στην περιοχή του όρους Υμηττού και των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή Ιλισσίων, παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2026, υπό την επιφύλαξη της υπ` αρ. 26229/1123/1987 κοινής απόφασης των Υπουργών Εθνικής Άμυνας και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (Δ` 749), περί όρων και διαδικασίας έκδοσης αδειών οικοδομής για την εκτέλεση στρατιωτικών έργων.

11. Η προθεσμία της παρ. 1 του άρθρου 270 του ν. 5037/2023 (Α` 78), περί αναστολής οικοδομικών αδειών στις εκτός σχεδίου περιοχές της νήσου Μυκόνου, παρατείνεται έως την έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου και όχι πέραν της 31ης Δεκεμβρίου 2026.

12. Η προθεσμία της παρ. 1 του άρθρου 77 του ν. 5151/2024 (Α’ 173), περί αναστολής έκδοσης οικοδομικών αδειών για νέα κτίρια ή επεκτάσεις υφιστάμενων κτιρίων και πισινών ή άλλων υδάτινων επιφανειών στην περιοχή της Καλντέρας στις νήσους Θήρας και Θηρασιάς που εμφαίνεται ως Ζώνη Ζ’ στο Παράρτημα Δ’ του ν. 5151/2024, παρατείνεται έως την έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου και όχι πέραν της 31ης Δεκεμβρίου 2026.