Πώς τακτοποιούνται και μεταβιβάζονται τα αυθαίρετα σε Παραδοσιακό Οικισμό;

 Μεγάλο πρόβλημα έχει προκύψει για χιλιάδες ιδιοκτήτες αυθαιρέτων, που οι κατασκευές τους βρίσκονται εντός παραδοσιακού οικισμού ή τμήματος πόλης και δεν ακολουθούν τα αισθητικά και μορφολογικά στοιχεία της περιοχής.

Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο για το Δομημένο Περιβάλλον, για να τακτοποιηθούν τα αυθαίρετα αυτής της κατηγορίας, θα πρέπει εκτός των άλλων προϋποθέσεων, να τηρούνται οιμορφολογικοί κανόνες της περιοχής, οι οποίοι έχουν θεσμοθετηθεί με τα ειδικά Προεδρικά Διατάγματα όπως για παράδειγμα στο Πήλιο όπου επιβάλλεται η στέγη να γίνεται με πλάκες Πηλίου, τα κουφώματα να είναι ξύλινα, οι ανοικτοί εξώστες (χαγιάτια) να είναι περιορισμένων διαστάσεων, η απόσταση του κτιρίου από την όμορη ιδιοκτησία να είναι 90 εκατοστά κ.άλ. Ανάλογες δεσμεύσεις ισχύουν και σε άλλους παραδοσιακούς οικισμούς της χώρας και συγκεκριμένα σε 830 Παραδοσιακούς Οικισμούς/τμήματα πόλης, που είναι διάσπαρτοι σε όλη την Ελλάδα: Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Μαγνησία, Ιωάννινα, Ηράκλειο, Χίος, Λέσβος, Κέρκυρα, Ρέθυμνο, Τρίκαλα, Αχαΐα, Εύβοια, Αρκαδία, Ευρυτανία, Κυκλάδες κ.ά., παραλιακές και ορεινές περιοχές, που διέπονται από ειδικό καθεστώς, με σκοπό την διατήρηση του πολιτιστικού πλούτου της χώρας μας.

Ετσι χιλιάδες, ιδιοκτήτες κτισμάτων που βρίσκονται σε παραδοσιακά χωριά, ενώ επιθυμούν να τακτοποιήσουν το αυθαίρετό τους, δεν μπορούν. Αυτό συμβαίνει, γιατί αδυνατούν να πληρώσουν επιπλέον από το πρόστιμο και τα χρήματα που θα ξοδέψουν για τις απαιτούμενες εργασίες προσαρμογής, που μπορεί να ξεπεράσουν και το ποσό των 10.000 ευρώ π.χ. για την αντικατάσταση μιας στέγης από κεραμίδια με σχιστόπλακες ή για να αλλάξουν τα κουφώματά τους από αλουμινίου σε ξύλινα.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος προκειμένου να βοηθήσει τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων, που βρίσκονται εντός παραδοσιακών οικισμών έθεσε σε εφαρμογή τρεις διατάξεις, που δίνουν τη δυνατότητα:

α) Μείωσης του προστίμου αυθαιρέτου, κατά το ποσό που δαπανάται για την εκτέλεση εργασιών προσαρμογής των κτιρίων και μέχρι το 50% του προστίμου.

β) Μείωση έως 65% του προστίμου για την εκτέλεση ταυτόχρονα των εργασιών προσαρμογής με τις εργασίες ενεργειακής ή στατικής αναβάθμισης του κτιρίου.

γ) Δυνατότητα μεταβίβασης του ακινήτου πριν την ολοκλήρωση της διαδικασίας συμμόρφωσης, με την καταβολή του ποσού, που αντιστοιχεί στο 30% του προστίμου.

Ποια είναι η διαδικασία για να τακτοποιήσω το αυθαίρετο μου σε παραδοσιακό οικισμό;

α) Για να τακτοποιήσετε το συγκεκριμένο αυθαίρετο, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε μηχανικό που θα συντάξει τον φάκελο με τα απαιτούμενα αρχιτεκτονικά σχέδια και δικαιολογητικά. Εφόσον καταβάλλετε το ανάλογο παράβολο στη τράπεζα, θα υποβάλετε αίτηση στην αρμόδια Επιτροπή Αυθαίρετων Κατασκευών, που εδρεύει στην Υπηρεσία Δόμησης του Νομού σας.

β) Μετά την εξέταση των απαιτούμενων δικαιολογητικών, η επιτροπή δέχεται ή απορρίπτει την αίτηση, με βάση την αισθητική ένταξη της αυθαίρετης κατασκευής ως προς το σύνολο του νομίμως υφιστάμενου κτιρίου, το ευρύτερο δομημένο περιβάλλον, καθώς και την αρχιτεκτονική και μορφολογική τυπολογία του παραδοσιακού οικισμού ή τμήματος πόλης.

γ) Η επιτροπή μπορεί να επιβάλει την εκτέλεση εργασιών προσαρμογής του αυθαίρετου κτίσματος στους ισχύοντες μορφολογικούς όρους και περιορισμούς του παραδοσιακού οικισμού ή του παραδοσιακού τμήματος πόλης.

δ) Σε περίπτωση, όπου απαιτηθούν να γίνουν εργασίες προσαρμογής, αυτές εκτελούνται μετά την κοινοποίηση της απόφασης της επιτροπής στον ιδιοκτήτη και μετά την έκδοση σχετικής οικοδομικής άδειας, εφόσον

απαιτείται. Στην περίπτωση αυτή, η άδεια εκδίδεται χωρίς να προηγηθεί η καταβολή του ενιαίου ειδικού προστίμου.

ε) Οι εργασίες προσαρμογής πρέπει να ολοκληρωθούν σε διάστημα έξι (6) μηνών και να πιστοποιείται η ορθή εκτέλεση των εργασιών από τον ελεγκτή δόμησης.

στ) Μετά το πέρας των εργασιών προσαρμογής, η επιτροπή, αφού διαπιστώσει την εκτέλεση αυτών, επιτρέπει την υπαγωγή των αυθαίρετων κατασκευών στις διατάξεις του παρόντος και ενημερώνει σχετικά τον αρμόδιο φορέα διαχείρισης του πληροφοριακού συστήματος εντός δύο (2) ημερών, προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία υπαγωγής.

• Τι γίνεται σε περίπτωση μεταβίβασης του ακινήτου εντός παραδοσιακού οικισμού;

Υπάρχει η δυνατότητα μεταβίβασης σε αυθαίρετα εντός παραδοσιακών οικισμών και μπορεί να γίνει με τον εξής τρόπο. Υποβάλει ο ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά στην Επιτροπή Αυθαιρέτων και με τον αριθμό πρωτοκόλλου, ανοίγει η δήλωση του στο ηλεκτρονικό σύστημα. Στη συνέχεια καταβάλει το ποσό που αντιστοιχεί στο 30% του συνολικού ποσού του προστίμου και συνεχίζει την διαδικασία της μεταβίβασης. Σε αυτήν την περίπτωση όμως, την υποχρέωση της ολοκλήρωσης της διαδικασίας την αναλαμβάνει ο νέος ιδιοκτήτης, με ειδική μάλιστα μνεία στο σχετικό συμβολαιογραφικό έγγραφο. Η προθεσμία εξόφλησης του ειδικού προστίμου, πέραν της καταβολής του 30% του ποσού του προστίμου, αρχίζει από την κοινοποίηση της θετικής κρίσης της επιτροπής στον νέο ιδιοκτήτη.

Στη συνέχεια, ο μηχανικός εκδίδει την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας κάνοντας ρητή αναφορά για την εξόφληση ποσοστού τριάντα τοις εκατό (30%) του ενιαίου ειδικού προστίμου, καθώς και για την ανάρτηση στο πληροφοριακό σύστημα όλων των κατά περίπτωση απαιτούμενων δικαιολογητικών.

• Ποια αυθαίρετα σε παραδοσιακό οικισμό τακτοποιούνται άμεσα;

Τακτοποιούνται τα αυθαίρετα σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4495/17 χωρίς να απαιτείται κάποια άλλη εγκριτική διαδικασία και εφόσον δεν ισχύουν άλλα ειδικά διατάγματα προστασίας, για τις εξής περιπτώσεις:

α) Για αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης σε παραδοσιακό οικισμό ή τμήμα πόλης, οι οποίες έχουν ολοκληρωθεί πριν από τη δημοσίευση της διοικητικής πράξης χαρακτηρισμού του οικισμού ή τμήματος πόλης ως παραδοσιακού π.χ. για τους οικισμούς του Πηλίου πριν από την δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος 11-6-1980 (ΦΕΚ 374Δ΄ της απο 4-7-80) και

β) Για αυθαίρετες κατασκευές σε παραδοσιακό τμήμα πόλης και σε παραδοσιακούς οικισμούς άνω των πέντε χιλιάδων (5.000) κατοίκων, οι οποίες είτε έχουν ολοκληρωθεί πριν από τη δημοσίευση της πράξης χαρακτηρισμού είτε μεταγενέστερα.

Προσοχή! Σε αυτές τις περιπτώσεις για τις αυθαίρετες κατασκευές υποβάλλεται υποχρεωτικά στο πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ, μαζί με τα λοιπά δικαιολογητικά και τεχνική έκθεση του εξουσιοδοτημένου μηχανικού στην οποία τεκμηριώνεται ότι η αυθαίρετη κατασκευή προσαρμόζεται και δεν αντίκειται στους γενικούς μορφολογικούς κανόνες που τίθενται από τις ειδικές διατάξεις για τον παραδοσιακό οικισμό ή το παραδοσιακό τμήμα πόλης.

• Τι γίνεται με τα αυθαίρετα που κτίστηκαν μέχρι το 1975;

Δεν απαιτείται η διαδικασία γνωμοδότησης της Επιτροπής Αυθαιρέτων, για αυθαίρετες κατασκευές της κατηγορίας 1 (δηλαδή για όσα κτίστηκαν προ της 9.6.1975), καθόσον ο πρώτος χαρακτηρισμός παραδοσιακών οικισμών έγινε το 1978, και

ως εκ τούτου τυχόν αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις της κατηγορίας 1 σε παραδοσιακούς οικισμούς ή παραδοσιακά τμήματα πόλης που προϋφίστανται του χαρακτηρισμού του οικισμού, τακτοποιούνται με τις γενικές διατάξεις του νόμου και την υποβολή τεχνικής έκθεσης του εξουσιοδοτημένου μηχανικού..

• Τι ισχύει για τα μεγάλα αυθαίρετα εντός παραδοσιακών οικισμών;

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, προϋπόθεση για την υπαγωγή αυθαιρέτων κατασκευών σε παραδοσιακούς οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, οι οποίες έχουν ολοκληρωθεί μετά τη δημοσίευση της πράξης χαρακτηρισμού του οικισμού, είναι να μην υπερβαίνουν οποιονδήποτε όρο δόμησης σε ποσοστό άνω του 40%. Τυχόν αυθαίρετες κατασκευές που προϋφίστανται του χαρακτηρισμού, δεν συνυπολογίζονται στο προαναφερόμενο ποσοστό. Η συνδρομή της εν λόγω προϋπόθεσης ελέγχεται από την επιτροπή αυθαιρέτων κατά την εξέταση της μορφολογικής και αισθητικής ένταξης του αυθαιρέτου.

• Τι ισχύει με τα αυθαίρετα σε περιοχές που προστατεύονται από την Αρχαιολογία;

Απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού (π.χ. Νεωτέρων Μνημείων) για τις εξής περιπτώσεις:

α) Για αυθαίρετες κατασκευές, που βρίσκονται σε αρχαιολογικούς χώρους στους οποίους το ΥΠΠΟΑ ασκεί έλεγχο, σε ιστορικούς τόπους και στο περιβάλλον μνημείων που προστατεύονται από τις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου ν.3028/02. Επισημαίνεται ότι η αναφορά στο περιβάλλον μνημείων δεν παραπέμπει σε οικισμούς ή τμήματα πόλεων που έχουν χαρακτηρισμό ιστορικού διατηρητέου μνημείου.

β) Για αυθαίρετες κατασκευές, σε οικισμούς, τμήμα πόλης ή τόπους που υπάγονται σε καθεστώς προστασίας λόγω διπλού ή και πολλαπλού χαρακτηρισμού, ένας εκ των οποίων να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν.3028/02, όπως ενδεικτικά παραδοσιακός οικισμός και αρχαιολογικός χώρος, παραδοσιακός οικισμός και ιστορικός τόπος.

ΠΗΓΗ : www.polytechnikanea.gr

ΥΠΕΝ: δασικές εκτάσεις χωρίς τίτλους του δημοσίου θεωρούνται ιδιωτικές

 Εγκύκλιος του ΥΠΕΝ ανατρέπει το αμάχητο τεκμήριο του δημοσίου. Δίνει εντολή στις Δασικές Υπηρεσίες να μην καταχωρούν στους δασικούς χάρτες και το Κτηματολόγιο δικαιώματα του δημοσίου για δασωμένους αγρούς, δάση, δασικές εκτάσεις για τις οποίες δεν διαθέτει το δημόσιο τίτλους, τονίζοντας ταυτοχρόνως ότι δασικές εκτάσεις χωρίς τίτλους του δημοσίου θεωρούνται ιδιωτικές.

-«Οι εν λόγω εκτάσεις θεωρούνται ιδιωτικές, εφόσον το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας επ’ αυτών βάσει τίτλου», τονίζεται σε εγκύκλιο του ΥΠΕΝ, που υπογράφει ο γενικός γραμματέας Δασών Κωνσταντίνος Αραβώσης.

Με τη νέα εγκύκλιο το ΥΠΕΝ δίνει οδηγίες προς τις Δασικές Υπηρεσίες (Επιθεωρήσεις Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής και Διευθύνσεις Συντονισμού & Επιθεώρησης Δασών) αναφορικά με την υποβολή δηλώσεων εγγραπτέων δικαιωμάτων (άρθρ. 2 του ν. 2308/1995) εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου στις περιοχές του άρθρου 67 (δασωμένοι αγροί) και του δευτέρου εδαφίου του άρθρου 62 του ν. 998/1979 (δάση, δασικές, χορτολιβαδικές και βραχώδεις εκτάσεις στις περιοχές που ισχύει το τεκμήριο κυριότητας του δημοσίου).

Πως βγήκε η εγκύκλιος του ΥΠΕΝ

Αφορμή για την έκδοση της νέας Εγκυκλίου, η οποία ουσιαστικά ανατρέπει τα μέχρι τώρα δεδομένα για το λεγόμενο «αμάχητο τεκμήριο» του δημοσίου αποτέλεσε αντίδραση βουλευτών Ιόνιων Νήσων. Συγκεκριμένα  ο γενικός γραμματέας Δασών κος Αραβώσης δήλωσε ότι:

«Μετά το θέμα που δημιουργήθηκε στην Λευκάδα με την απόφαση του Δασαρχείου να θεωρήσει, ότι οι δασικές εκτάσεις της Λευκάδας ανήκουν – μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου – στο Δημόσιο , μαζί με τον Υφυπουργό Περιβάλλοντος Γιώργο Αμυρά είχαμε αλεπάλληλες συναντήσεις με τον βουλευτή Λευκάδας Θανάση Καββαδά  και στη συνέχεια με τους υπόλοιπους Βουλευτές του Ιονίου, Στέφανο Γκίκα, Διονύση Ακτύπη  και Παναγή Καπάτο και δώσαμε οριστική λύση στο θέμα του ιδιοκτησιακού για τα Δασικά, με την εκδοθείσα σήμερα νέα ερμηνευτική εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Δασών. Στόχος μας με την μεγάλη μεταρρύθμιση -αναμενόμενη δεκαετίες- της ολοκλήρωσης των δασικών χαρτών, είναι η αποτελεσματική προστασία των Δασών, η αποτροπή αυθαιρεσιών , αλλά και η δίκαιη αντιμετώπιση των πολιτών καθώς και η αποκατάσταση τυχόν αδικιών του κράτους απέναντι τους».

 Η Εγκύκλιος του ΓΓ Δασών

Αναλυτικά η εγκύκλιος που υπογράφει ο Γενικός Γραμματέας Δασών έχει ως εξής:

ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/16683/995/15-02-2023 (ΑΔΑ: Ψ2ΨΠ4653Π8-1ΥΘ)

ΘΕΜΑ: Οδηγίες αναφορικά με την υποβολή δηλώσεων του άρθρου 2 του ν. 2308/1995 εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου στις περιοχές του άρθρου 67 και του δευτέρου εδαφίου του άρθρου 62 του ν. 998/1979.

Ι. Με τη διάταξη του άρθρου 67 του ν. 998/1979, όπως ισχύει μετά την πρόσφατη αντικατάσταση της με το ν. 4915/2022 ρυθμίζεται η διαχείριση και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εκτάσεων, οι οποίες αποδεδειγμένα στο παρελθόν είχαν αγροτική μορφή και δασώθηκαν λόγω εγκατάλειψης. Ειδικότερα δε όσον αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εν λόγω εκτάσεων με τον ανωτέρω τροποποιητικό νόμο καταργήθηκε η μέχρι τούδε προβλεπόμενη στο άρθρο 67 ειδική διοικητική διαδικασία για την αναγνώριση των εν λόγω εκτάσεων ως ιδιωτικών επί τη βάσει τίτλων ιδιοκτησίας οι οποίοι ανάγονται πριν από την 23η Φεβρουαρίου 1946 (ημερομηνία εισαγωγής του Αστικού Κώδικα) και ορίστηκε ρητά ότι οι εν λόγω εκτάσεις θεωρούνται ιδιωτικές, εφόσον το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας επ’ αυτών βάσει τίτλου.

Ακολούθως σύμφωνα με διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 40 με τίτλο «Ειδικότερες ρυθμίσεις κτηματογράφησης και Εθνικού Κτηματολογίου στις εκτάσεις του άρθρου 67 του ν. 998/1979» του ν. 4936/2022 «1. Δηλώσεις εγγραπτέου δικαιώματος του άρθρου 2, αιτήσεις διόρθωσης της παρ. 4α του άρθρου 6 και του άρθρου 6Α και ενστάσεις του άρθρου 7 του ν. 2308/1995 (Α’ 114), που έχουν υποβληθεί από το Ελληνικό Δημόσιο με αντικείμενο το δικαίωμα κυριότητάς του σε ακίνητα που εμφανίζονται ως δάση στους αναρτημένους ή κυρωμένους δασικούς χάρτες, όπως είχαν διαμορφωθεί σύμφωνα με το άρθρο 67 του ν. 998/1979 (Α’ 289), πριν την αντικατάστασή του με το άρθρο 93 του ν. 4915/2022 (Α’ 63), το οποίο δικαίωμα θεμελιώνεται μόνο στο τεκμήριο κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου επί των δασικών εκτάσεων και όχι σε άλλον λόγο κτήσης, ανακαλούνται από το Ελληνικό Δημόσιο ή απορρίπτονται οίκοθεν από το αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης, την αρμόδια Επιτροπή Εξέτασης Υποθέσεων Κτηματογράφησης και την αρμόδια Επιτροπή Ενστάσεων, αντίστοιχα. Το Γραφείο Κτηματογράφησης, μετά την απόρριψη ή ανάκληση των δηλώσεων, αιτήσεων διόρθωσης και ενστάσεων, προβαίνει οίκοθεν στις απαραίτητες διορθώσεις των οικείων κτηματολογικών πινάκων καταχωρίζοντας ως κυρίους επί των παραπάνω ακινήτων τους ιδιώτες που έχουν υποβάλει σχετική δήλωση εγγραπτέου δικαιώματος κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 2 του ν. 2308/1995».

Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι οικείες Δ/σεις Δασών θα προβαίνουν, κατά την κτηματογράφηση σε υποβολή δήλωσης του ν. 2308/1995, νια τα πολύγωνα ΑΔ του δασικού χάρτη (δασωμένοι αγροί), μόνο στην περίπτωση που το Δημόσιο θεμελιώνει δικαίωμα κυριότητας επί των ανωτέρω εκτάσεων βάσει τίτλου (από διαθήκη, δωρεά, δικαστική απόφαση κ.λπ.), ή εφόσον πρόκειται για κοινόχρηστες ή διαθέσιμες εποικιστικές εκτάσεις.

ΙΙ. Περαιτέρω σύμφωνα με το άρθρο 62, όπως ισχύει, του ν. 998/1979, «Επί των πάσης φύσεως αμφισβητήσεων ή διενέξεων ή δικών μεταξύ του Δημοσίου, είτε ως ενάγοντος είτε ως εναγομένου είτε ως αιτούντος είτε ως καθ’ ου ή αίτηση, και φυσικού ή νομικού προσώπου, το οποίο προβάλλει ή αξιώνει οποιοδήποτε δικαίωμα, εμπράγματο ή μη, επί των δασών, των δασικών εκτάσεων το ως άνω φυσικό ή νομικό πρόσωπο οφείλει να αποδείξει την παρ’ αυτώ ύπαρξη του δικαιώματος του. Κατ’ εξαίρεση η διάταξη αυτή δεν ισχύει στις περιφέρειες των Πρωτοδικείων των Ιονίων Νήσων, της Κρήτης, των Νομών Λέσβου, Σάμου, Χίου και Κυκλάδων, των νήσων Κυθήρων, Αντικυθήρων, «της Δωδεκανήσου, πλην των νήσων που ισχύει ο κτηματολογικός κανονισμός».

Επομένως δηλώσεις δικαιώματος του άρθρου 2 του ν. 2308/1995 που υποβάλλονται από το Δημόσιο και αφορούν δάση, δασικές εκτάσεις καθώς και εκτάσεις των περιπτώσεων α’ και β’ της παραγράφου 5 του άρθρου 3 του ν. 998/1979, οι οποίες περιλαμβάνονται σε περιοχές του δευτέρου εδαφίου του άρθρου 62 του ν. 998/1979 (Α’ 289), θα πρέπει να συνοδεύονται από αποδεικτικά του επικαλούμενου δικαιώματος στοιχεία, ήτοι τίτλους ιδιοκτησίας ή άλλα επαρκή στοιχεία απόδειξης της κυριότητάς του Ελληνικού Δημοσίου, όπως πράξεις μίσθωσης, παραχώρησης ή άλλης εκμετάλλευσης, αξιοποίησης και προστασίας της έκτασης ως δημόσιας.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΔΑΣΩΝ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΑΒΩΣΗΣ”

Δείτε την εγκύκλιο του ΓΓ Δασών του ΥΠΕΝ ΕΔΩ